Drukkerijmuseum Etten-Leur pakt uit met unieke leer- en lesmaterialen voor de vroegere lagere school

Met ingang van dit voorjaar gaat een unieke collectie leer- en lesmaterialen voor de vroegere lagere school onderdeel uitmaken van de vaste collectie van het Nederlands Drukkerijmuseum in Etten-Leur. Dit n.a.v. de schenking van Harrie Schalken, oud-eigenaar van grafisch museum “In den groenen Zonck” in Wouw.

Dit werd vandaag, Koppermaandag 8 januari, bekendgemaakt in het Drukkerijmuseum ter gelegenheid van de uitreiking van de 48ste Koppermaandagprent aan burgemeester Marina Starmans. Het ontwerp van de prent is van Cees Jochems, vrijwilliger / secretaris van het museum, met als thema: het leesplankje van Hoogeveen. Om precies te zijn: het ontbrekende onderdeel op dit beroemde plankje.

Een leesplankje is een hulpmiddel bij het leren lezen. Het bestaat uit een plankje met een of meer richels waarop de letters van het woord dat boven de richel is afgebeeld gelegd kunnen worden. Het sluit aan bij de omstreeks 1800 geïntroduceerde 'klankmethode' waarbij kinderen de letters van een woord na elkaar uitspreken zoals ze moeten klinken, dus aa-p, nn-oo-t, mm-ie-ss, en zo het woord leren lezen. Het leesplankje helpt daarbij, doordat de leerling de letters legt en zo het woord ziet ontstaan. De klankmethode betekende een grote vooruitgang ten opzichte van de tot dan gebruikte 'spelmethode', waarbij de leerling een woord spelt door de letters op te lezen zoals ze heten, dus aa-pee voor aap, en-oo-tee voor noot en em-ie-es voor mies. 

De eerste versie van het leesplankje werd bedacht in 1897 door de hoofdonderwijzer M.B. Hoogeveen uit Stiens (1863-1941). Onder meer omdat de klanken uu en eu ontbraken, was er al snel behoefte aan een opvolger. Later ontstonden nog meer versies.

Koppermaandag is de eerste maandag na Driekoningen (6 januari). Op die dag hielden vroeger de gilden traditioneel een feestdag.  Zo sloten zij de donkere periode rond de kortste dag af. Tegenwoordig wordt de term alleen nog gehanteerd in de grafische industrie. Drukkers en uitgevers sturen vaak een koppermaandagprent om het nieuwe jaar in te luiden.
De naam stamt waarschijnlijk van kopperen dat "feestvieren" of "smullen" betekent, via kop dat staat voor "beker".

In Etten-Leur is de uitreiking van de Koppermaandagprent aan de burgemeester een traditie, die gepaard gaat met het smullen van worstenbroodjes.

Een deel van de collectie van het grafisch museum “In den groenen Zonck” in Wouw is vanaf komend voorjaar te bewonderen in de vaste collectie van het Drukkerijmuseum in Etten-Leur. Vanaf mei is bovendien een nieuwe wisseltentoonstelling van cartoonist, striptekenaar en schrijver Peter van Straaten (1935-2016) te zien: 'Vader en zoon' en 'Dagelijks leven'. Het werk is veelvuldig bekroond.